فنهای دمنده و مکنده دو نوع از سیستمهای تهویه هستند که برای جابجایی هوا در فضاهای مختلف به کار میروند و عمدتاً تفاوت آنها در جهت حرکت هوا و کاربردشان میباشد.
فنهای دمنده (Blower Fans):
این فنها طراحی شدهاند تا هوا را به داخل یک حیطه یا مکان خاص هدایت کنند. این هوادهی متمرکز معمولاً با فشار بالا است و به طور معمول برای تهویه یا خنک کردن استفاده میشود که نیاز به فشار هوای زیاد در یک مسیر مشخص دارد. مثالهایی از کاربرد فن دمنده شامل خشک کردن سطوح، دمیدن برگها در فضای باز یا سیستمهای تهویه مطبوع است.
فنهای مکنده (Extractor Fans):
فنهای مکنده برای برداشتن هوا از یک مکان به منظور رفع گرمای اضافی، رطوبت یا بوهای ناخوشایند و خارج کردن آنها از یک ساختمان یا فضای بسته طراحی شدهاند. این فنها بیشتر به منظور تمیز کردن هوای محیط از ناخالصیها به کار میروند و در مکانهایی مانند حمامها، آشپزخانهها و گاراژها استفاده میشوند.
تفاوتهای اصلی:
۱.جهت جریان هوا:
دمنده: هوا را به داخل یا از طریق یک مسیر مشخص هدایت میکند.
مکنده: هوا را از داخل به خارج فضا میکشد.
۲.فشار:
دمنده: میتواند فشار هوای بالاتری تولید کند.
مکنده: معمولاً با فشاری متوسط به هوا اجازه خروج میدهد.
۳.کاربرد:
دمنده: برای تهیه و انتقال هوا به داخل یا از طریق یک کانال استفاده میشود.
مکنده: برای خروج هوا و ناخالصیهای موجود در آن از یک مکان به بیرون.
۴.نوع تهویه:
دمنده: تهویه مثبت، که هوا را به درون میفرستد.
مکنده: تهویه منفی، که هوا و دود را از فضا بیرون میکشد.
در انتخاب بین این دو نوع فن به کاربرد و نیاز خاص محیطی که در آن استفاده میشوند باید دقت کرد. برای مثال، فنهای مکنده در حمامها برای جلوگیری از تجمع رطوبت به کار میروند در حالی که فنهای دمنده میتوانند برای تامین هوای تازه یا خنککنندگی در مواردی مانند کامپیوترها استفاده شوند.
کاربرد ها و تفاوتهای هواکش دمنده و مکنده بیشتر مربوط به نحوه جابجایی هوا و جهت جریانی که ایجاد میکنند است. در زیر به توضیح هر کدام میپردازیم:
کاربرد هواکش دمنده (Blower):
۱.کاربردهای صنعتی: در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، مثل نفخ پلاستیک یا دمیدن هوا به کورهها برای تقویت احتراق.
۲.تهویه ساختمانها: تامین هوای تازه یا جایگزینی هوای داخلی با هوای بیرون برای حفظ کیفیت هوای داخلی.
۳.خنککنندگی: مورد استفاده در سیستمهای خنککننده جهت فراهم کردن جریان هوای خنک مانند کامپیوترها، دستگاههای الکترونیکی و موتور خودروها.
کاربرد هواکش مکنده (Extractor):
۱.کاربردهای خانگی: مکش بو، رطوبت و دود از آشپزخانهها و حمامها برای جلوگیری از تجمع قارچ و کپک.
۲.کاربردهای تجاری: در رستورانها و کافهها برای خارج کردن بوهای قوی و دود ناشی از پختوپز.
۳.کاربردهای صنعتی: استفاده در کارخانهها برای مکش دود، گازهای خطرناک یا ذرات معلق در هوای کارگاهها.
تفاوت هواکش دمنده با مکنده:
جهت جریان هوا:
دمنده: هوا را به سمت داخل یا از طریق یک کانال خاص مثلاً به داخل یک فضای پر میکند.
مکنده: هوا را از یک محیط مکش میکند و به بیرون هدایت مینماید.
کاربرد:
دمنده: برای انتقال هوا و افزایش فشار هوا در یک فضای معین.
مکنده: برای خارج کردن هوا و مواد ناخوشایند یا خطرناک از داخل به بیرون.
طراحی:
دمندهها: به طور کلی برای ایجاد جریان هوا با فشار بیشتر طراحی میشوند.
مکندهها: برای جابجایی حجم زیادی از هوا با فشار نسبتاً پایینتر طراحی میشوند.
مکان نصب:
دمندهها: ممکن است در نقاطی قرار گیرند که نیاز به پوشش مستقیم جریان هوا دارند.
مکندهها: معمولاً نزدیک به نقاطی نصب میشوند که باید هوا و آلایندهها به سرعت خارج شوند.
به طور خلاصه، انتخاب بین دمنده یا مکنده بستگی به نیاز محیطی دارد که آنها باید در آن کار کنند: ایجاد فشار و جابجایی هوا به درون (دمنده) یا خارج از (مکنده) یک محیط مشخص.
مقایسه فنهای دمنده و مکنده:
بیایید فنهای دمنده و مکنده را از نظر چگونگی عملکرد، کاربرد، طراحی و موارد استفاده مقایسه کنیم:
عملکرد:
فن دمنده (Blower):
هوا را با فشار نسبتاً بالا دمیده و میتواند برای جابجایی هوا در کانالها، تهویه یا خنککنندگی مورد استفاده قرار گیرد.
طراحی آن به گونهای است که معمولاً قادر به فراهم کردن جریان متمرکز هوا است.
فن مکنده (Extractor):
هوا را از یک محیط بیرون میکشد تا بوی بد، گرما، دود، رطوبت یا آلایندههای مختلف را خارج کند.
بیشتر طراحی آن برای خروج هوا و کاهش غلظت آلایندهها مناسب است.
کاربرد:
فن دمنده:
استفاده در سیستمهای تهویه مطبوع برای محافظت از تازگی هوای داخلی با ایجاد جریان هوای مداوم.
در ابزارهای خانگی مانند خشککنها یا دست خشککنها.
در دستگاههای الکترونیکی جهت خنک کردن اجزا مانند پاور ساپلای یا CPU کامپیوترها.
فن مکنده:
کاربرد در آشپزخانهها برای مکیدن دود و بخار ناشی از پختوپز.
استفاده در حمامها برای از بین بردن رطوبت و جلوگیری از تجمع کپک و قارچ.
در صنایع برای مکش گازها، دودها یا ذرات خطرناک حاصل از تولید.
طراحی:
فن دمنده:
پروانههای بهینه برای ایجاد فشار بالا، معمولاً با تیغههای محدب یا مستقیم.
طراحی شده برای دمیدن هوا به یک نقطه یا از طریق کانالهایی با مقاومت نسبتاً بالا.
فن مکنده:
پروانهها برای کارکرد مداوم و ایجاد جریان هوای حجم بالا.
معمولاً با تیغههای عقب رو، که نویز کمتری تولید میکنند و کارآمدی بالایی در مکش هوا دارند.
موارد استفاده:
فن دمنده:
برای پروژههایی که نیاز به جابجایی هوا با فشار و سرعت بالا است مثل تصفیه کنندههای هوا یا سیستمهای تهویه مرکزی.
فن مکنده:
در مکانهایی که نیاز به حذف مواد زائد از فضا است مثل کارگاههای نقاشی یا به طور کلی هر جایی که هوای پاکیزه از اهمیت بالایی برخوردار است.
به طور خلاصه فنهای دمنده و مکنده هر دو برای ایجاد جریان هوا در جهتهای مختلف و با اهداف متفاوت طراحی شدهاند. در حالی که دمندهها به منظور فراهم کردن هوای تازه یا فشار جهت انتقال هوا در سیستمها هستند، مکندهها عموماً برای بیرون کشیدن هوا و رفع آلودگیها از یک فضا به کار میروند.